PROGRAM „PBP“ – PREPOZNAVANJE BRZINE PEŠAKA

Program „PBP“ je sredstvo pomoću koga sudije, tužioci i drugi, prilikom ispitivanja okrivljenog, oštećenog ili svedoka u sudskom postupku, koji je u vezi sa saobraćajnom nezgodom u kojoj je učestvovao pešak, obezbedjuju uslove za identifikaciju tačnijeg podatka o brzini kretanja pešaka. Budući da se program prvi put pojavljuje i da je zasnovan na originalnoj ideji, detaljnije su prikazani razlozi i svrha njegovog objavljivanja, kao i uputstvo o načinu korišćenja.

Krivična dela protiv bezbednosti javnog saobraćaja su složena. Njihovo razjašnjavanje zasniva se prevashodno na materijalnim dokazima, na osnovu kojih sud, uz pomoću sudskih veštaka, utvrduje činjenično stanje i donosi odluku.

Najčešći zadatak koji sud postavlja veštacima saobraćajne struke odnosi se na utvrdjivanje brzine kretanja učesnika u nezgodi.

U saobraćajnim nezgodama u kojima učestvuju pešaci, brzina kretanja pešaka je izuzetno značajan, često i presudan parametar za rasvetljavanje uzroka nezgode.

Nažalost, teško ga je tačno i precizno utvrditi, budući da za to praktično ne postoje materijalni dokazi.

Praksa je, da se brzina pešaka utvrdjuje od strane veštaka saobraćajne struke, na osnovu iskaza učesnika u nezgodi i svedoka, tj. očevidaca ostvarenog načina kretanja pešaka u nekoj nezgodi, s jedne strane, i poznatih vrednosti brzina pešaka, koje su eksperimentalno utvrdene za različite režime kretanja, polove i uzraste pešaka, s druge strane. Vrednosti eksperimentalno utvrdjenih brzina pešaka, do kojih su došli V.A.Bekasov i M.M.Kotik (SSSR), koje su u proteklim decenijama verifikovali i saobraćajni stručnjaci nekadašnje SRJ i danas se smatraju validnim, te se kao takvi redovno i primenjuju u sudskim postupcima. Te vrednosti brzine pešaka, utvrdene su kako za žensku, tako i za mušku populaciju, za svaku od 11 karakterističnih dobnih grupa, i to, za pet režima kretanja (usporen hod, normalan hod, brzi hod, potrčavanje i trčanje). Istražene vrednosti, publikovane su kao granične i prosečne.

Identifikaciju brzine pešaka, veštak saobraćajne struke obavlja na osnovu raspoloživog iskaza na okolnost ostvarenog režima kretanja pešaka, formulisanog od strane ispitanika, često uz sugeriranje i/ili preciziranje opisa tog režima od strane ispitivača. Veštak praktično vrši uvid u rezultate eksperimentalnih istraživanja i pronalazi odgovarajuću brzinu proglašavajući je ostvarenom. Ovakav pristup identifikaciji brzine prate brojni problemi koji svakako utiču na tačnost njenog utvrdjivanja. Pre svega, iskazi ispitanika su obojeni subjektivnim svojstvima, ono što je za nekoga „normalan hod „, za drugog može biti „brzi hod “ i sl. Režimi kretanja pešaka još uvek nisu standardizovani, tako da se u iskazima sreće „ubrzano kretanje“, „sporije trčanje“ i sl. koje veštak po slobodnoj proceni svrstava u neki od eksperimentalno posmatranih režima. U praksi se ne retko sreću i mišljenja da, recimo, starije osobe ne mogu da trče… Od očevidaca, ispitanika, retko se traži da preciziraju ugao pod kojim su posmatrali kretanje pešaka, a koji ugao je i te kako uticao na njihovu percepciju kretanja pešaka, a i kada se položaj očevidaca u odnosu na pešaka precizira, veštaci ga ne uzimaju u obzir, jer faktori korekcije nisu ni poznati. Ovakvo stanje stvari i iskustvo stečeno u proteklih 38 godina, motivisali su autora da razradi i predloži sudijama, tužiocima i svim ostali strankama u sudskim postupcima, primenu novog pristupa za pouzdanije i tačnije utvrdjivanje brzine kretanje pešaka, koji podrazumeva i primenu novog odgovarajučeg alata.
Osnovna zamisao bila je:
– da se vizueliziraju rezultati dosadašnjih istraživanja brzina kretanja pešaka koji se koriste u našoj praksi, tj. da se animiraju kretanja pešaka, različitog pola i uzrasta, različitim režimima, u realnom vremenu i da se ta animirana kretanja prikažu iz različitih uglova posmatranja, kako bi se raspolagalo i prikazom koji predstavlja što verniju simulaciju ostvarenog konkretnog pogleda ispitanika na kretanje pešaka,
– da se izradi odgovarajuci „alat“, koji se sastoji iz: datoteke svih animiranih režima kretanja pešaka (bazu podataka čini: 41 animirani režim kretanja pešaka u realnom vremenu, za svaku od 11 karakterističnih dobnih grupa pešaka, ukupno 902 animirane sekvence u standardnom „fvl“ formatu, i to, 451 sekvenca za muškarce i 451 sekvenca za žene) i programa za pronalaženje i prikazivanje željenog režima kretanja izabranog pešaka, i
– da se dizajnira jedostavan interfejs koji omogučava korisnicima brzo i lako aktiviranje željenog prikaza režima kretanja pešaka, odredjenog pola i uzrasta, koji verno simulira vizuru ispitanika, kako bi se, posmatranjem animiranog režima kretanja predmetnog pešaka, na koji je ukazao ispitanik, prikazanog pod uglom pod kojim je i ispitanik posmatrao pešaka u vreme nezgode, ili jednovremenim prikazivanjem svih animiranih režima (za slučaj da ispitanik ne može odmah da se opredeli za jedan režim), praktično omogučilo ispitaniku da prepozna ostvareni način kretanja pešaka, a korisniku programa da evidentira prepoznati režim kretanja pešaka od strane ispitanka i prikazane odgovarajuće brzine kretanja pešaka (minimalnu, maksimalnu i srednju vrednost).

Centar za saobraćajno-tehnička veštačenja „STV“ poziva korisnike da daju sugestije za poboljšanje naredne verzije ovog programa.